تکالیف درسی باید چگونه باشد ؟ اصول و سازوکار تکلیف دادن در سال 1402

اگرچه مطالعات نشان داده‌اند که تکالیف درسی مزایایی برای دانش‌آموزان دارد، اما تخصیص بیش از حد تکالیف می‌تواند باعث افزایش سطح استرس و مشکلات جسمی و روانی برای دانش آموز شود.

در این مقاله، دستورالعمل‌هایی را مورد بحث قرار می‌دهیم که می‌توانید از آنها، برای تعیین تکالیف درسی با کیفیت بالا برای دانش‌آموزان خود استفاده کنید.

بخش زیادی از این مقاله در پادکست همراه معلم به پادکست تبدیل شده و شما اگر فرصت خوندن این مقاله رو ندارید میتونید اون رو گوش بدید.

کوهن معتقد است که “هفت خان تکالیف درسی” در واقع تأثیر نامطلوبی بر علاقه کودک به یادگیری دارد و در واقع تکالیف باعث وابستگی بیشتر دانش آموزان به معلمان و والدین می شود.

به گفته کوپر ، اگر می خواهید مسئولیت ، فراگیری دانش و عشق به یادگیری مستقل را ایجاد کنید ، تکالیف درسی باید طوری طراحی شوند، که اکثر دانش آموزان بتوانند تکالیف را با موفقیت انجام دهند و نمره خوبی کسب کنند.

این امر به نوبه خود انگیزه ذاتی ایجاد می کند. هرگز نباید از تکالیف به عنوان مجازات رفتارهای نادرست استفاده کرد.

تعریف تکلیف درسی چیست ؟

مجموعه‌ای از وظایف و تمرینات که دانش‌آموز باید برای تکمیل فرایند تحصیل دانش در خارج از کلاس انجام دهد. تکالیف باید اهداف عینی مشخصی داشته باشند و بتواند تحصیل دانش و فراگیری دانش را برای دانش‌آموز تقویت کنند.

مثالی از اهداف عینی تکلیف درسی بزنیم:

در درس ریاضیات، امروز جمع اعداد یک رقمی را دانش‌آموز یاد گرفته است … هدف عینی یعنی شما بگویید فردا که دانش‌آموز به کلاس می آید، بداند چرا و چگونه هر عدد یک رقمی را با عدد دیگر جمع کند.

انواع تکالیف درسی :

بیشتر تکالیف در یکی از چهار دسته زیر قرار می گیرند :

1. تمرین – دانش‌آموزان مهارت‌هایی را که در کلاس یاد گرفته‌اند باید استفاده از آن مهارت‌ها را، به تنهایی در خانه تمرین کنند. به عنوان مثال، دانش آموزان در کلاس ریاضی ترتیب عملیات ریاضی را یاد گرفتند و با استفاده از این مهارت ها با حل چند معادله چند مرحله ای تمرین کردند.
2. آماده سازی – دانش آموزان آماده می شوند تا روز بعد در مورد یک مفهوم جدید در کلاس یاد بگیرند. به عنوان مثال، دانش آموزان فصل اول یک کتاب جدید را می خوانند که در کلاس انگلیسی فردا مورد بحث قرار خواهد گرفت.
3. مطالعه – دانش‌آموزان محتوایی را که قبلاً آموخته و تمرین کرده‌اند مرور می‌کنند تا برای ارزیابی معلم آماده شوند.
4. بسط یا دقیق تر شدن – دانش آموزان در مورد یک مفهوم کلی در کلاس یاد گرفته اند و کار فردی را تکمیل می کنند تا دانش خود را در مورد موضوع گسترش دهند. به عنوان مثال، دانش‌آموزان در کلاس اجتماعی با شکل‌گیری انقلاب اسلامی آشنا شدند و هر دانش‌آموز به‌طور جداگانه پروژه‌ای ایجاد می‌کند که تاریخ یک برهه زمانی متفاوت از انقلاب اسلامی ایران را بررسی می‌کند.

هنگامی که دانش آموزان تکالیف درسی خود را به منظور تمرین مهارت ها یا حفظ دانش ها کامل می کنند، ممکن است تکالیف تک مهارتی یا تکالیف جمعی داشته باشند.

• تکالیف تک مهارتی زمانی مؤثرتر هستند که دانش‌آموزان نیاز به تسلط بر مهارت آموزش داده شده در کلاس دارند. به عنوان مثال، دانش آموزان ممکن است مراحل روش علمی را فهرست کنند.
• تکالیف انباشته از دانش‌آموزان می‌خواهد که تصمیم بگیرند از کدام مهارت در حل یک مشکل خاص استفاده کنند و سپس به درستی از مهارت استفاده کنند. به عنوان مثال، به دانش آموزان یک آزمایش ارائه می شود، بتوانند کل آزمایش را تجزیه کنند و بگویند کدام بخش از آزمایش در چه مرحله ای از روش علمی قرار داشت.

اهداف غایی تکالیف درسی

در مورد تکالیف دوره ابتدایی (دبستان) باید گفت تکالیف درسی با سه هدف غایی دارند :

• به دانش‌آموز کمک کند مهارت‌های آموزشی خودش را بشناسد و تقویت کند.
• به دانش‌آموز کمک کند عادت‌ها و رفتارهای مطالعه و تحصیل علم را در زندگی روزمره‌اش دخیل کند.
• مهم‌ترین هدف هم این است که احساس دانش‌آموز نسبت به مدرسه، تحصیل و علم مثبت شود و احساس پیشرفت کند.

خیلی ها از من به عنوان طراح بازی و آشنا با مفاهیم درسی میپرسند چگونه ما احساس دانش‌آموز نسبت به درس را مثبت نگه‌داریم؟

اولا که آموزگار و معلم به عنوان رسانه محتوای درسی ، و فردی که دانش‌آموز او را نماد مدرسه میداند، باید خودش باور داشته باشد علم ارزشمند است، تحصیل علم باید انجام شود و این احساس را به دانش‌آموز منتقل کند.

دوما بهترین ابزارها داستان سرایی ، سناریوپردازی بازی گونه و درگیر کردن حس کنجکاوی دانش‌آموز است. همه این ها به یادگیری مبتنی بر بازی اشاره دارند.

بیشتر بدانید: معرفی انواع روش تدریس | 10 راهبرد آموزشی

یک هدف زیرپوستی تکلیف، ارزیابی میزان یادگیری و گرفتن بازخورد از اینکه آیا دانش‌آموز شما خوب درس را گوش داده یا خیر، یا طرح درس شما خوب بوده یا بد و ارزیابی سازوکارهای آموزشی شماست که بعدا در موردش بیشتر صحبت میکنیم.

چگونه تکالیف درسی تعیین کنیم؟

از قانون ده دقیقه استفاده کنید. این قانون که نشان می دهد هر دانش آموز، باید در هر سطح کلاس، حدود ده دقیقه تکلیف داشته باشد. دانش‌آموزان کلاس اول باید بین ده تا بیست دقیقه تکلیف داشته باشند و برای هر سطح کلاس بعدی ده دقیقه دیگر اضافه می‌شود.

به ازای هر پایه در طول روز یک حالت بهینه برای تکلیف و انجام امور آموزشی و درسی وجود دارد که در جدول زیر آن را مشاهده می کنید..

مزایای قانون ده دقیقه تکلیف درسی

• احتمال سردرگمی دانش آموزان را کاهش می دهد.
• از کاهش بازده برای موفقیت تحصیلی جلوگیری می کند.
• تأثیر «شکاف تکالیف» را کاهش می‌دهد، اصطلاحی که نشان‌دهنده چالش‌های نامتناسب دانش‌آموزانی است که به کمک خانواده، اینترنت و سایر منابع برای انجام تکالیف در خانه خود دسترسی ندارند.
• تأثیر بد تکالیف درسی، بر روی دانش‌آموزانی که به طور طبیعی، برای تکمیل تکالیف درسی زمان زیادی می گذارند، کاهش می‌دهد.

موثرترین نوع تکلیف چیست؟

مطالعات موجود نشان داده‌اند که عملکرد دانش‌آموز، زمانی که از تکالیف برای ایجاد تسلط، تسلط بر مفاهیم جدید و مهارت استفاده می‌شود، بیشترین تأثیر مثبت را دارد.دانش‌آموزان اطلاعات را زمانی بهتر حفظ می‌کنند که تمرین در چندین جلسه کوتاه‌تر انجام شود، نه از طریق یک جلسه ماراتن طولانی.

علاوه بر این، دانش‌آموزان باید بتوانند از فرآیندها و مهارت‌های مشابهی در تکالیف خود استفاده کنند، که در طول کلاس مدل‌سازی شده و نشان داده شده است. به عبارت دیگر، تکالیف درسی باید به همان شکل تمرینات کلاسی ارائه شوند و با سطح سختی متفاوت تعیین نشوند.

بهترین روش ها برای تعیین تکالیف چیست؟

تحقیقات نشان می‌دهد که تکالیف زمانی مؤثرتر است که:

• تکالیف حس کنجکاوی را تقویت می کند و منجر به ” یادگیری خودمختار و خودگردان ” می شود.
• معلمان مطمئن باشند که برخی از دانش آموزان به اینترنت، فضای کاری آرام، یا کمک والدین یا معلم برای انجام تکالیف درسی دسترسی ندارند و از آن ها کمک نگیرند.
• دانش آموزان هدف از انجام هر تکلیف را درک کنند.
• معلمان به سرعت بازخورد ارائه کنند و با ارائه نمره جایگاه دانش آموز را تعیین کنند، و شانس اینکه دانش آموزان تکلیف را قبل از یادگیری کامل فراموش کنند به حداقل رسانند.

بزرگترین اشتباهات در تکلیف درسی

• یادگیری مفهوم جدید توسط تکلیف درسی

هیچ وقت با هدف یادگیری مفهومی جدید، برای پایه ابتدایی تکلیف قرار ندهید. این یک شکست بزرگ است … موضوع جدید در قالب تکلیف درسی ، منجر به استفاده خنثی از زمان دانش‌آموز می شود و همان دانش‌آموز که مفهوم را خوب یاد نگرفته است در ارزیابی درس نزد شما بر می گردد و نیازمند آموزش مجدد جهت پر شدن خلاءهای آموزشی خود است.

• انتقام با تکلیف درسی

از تکلیف به عنوان انتقام استفاده نکنید. اینکه یک دانش‌آموز معلم را سر کلاس زیاد اذیت میکنه نباید منجر به این بشه که شما از تکلیف به عنوان اهرم فشار درسی استفاده کنید.

مقاله پیشنهادی: معرفی نرم افزار استوری لاین؛ روشی برای انجام تکالیف درسی به روش جذاب

• عدم هماهنگی با خانواده دانش آموز

دیگر اشتباه بزرگ، عدم آگاه سازی خانواده از اندازه تکلیف و نوع تکلیف درسی دانش آموز است. با رشد تکنولوژی و پیشرفت شبکه‌های اجتماعی می توان انتظار داشت که شما به راحتی با گرفتن یک عکس از برگه تکلیف یا ارسال یک پیام متنی برای اولیا دانش آموزان، فرایند اجرایی تکلیف را بدرستی پیگیری کنید.

نتیجه گیری اصول تکلیف دادن در کلاس

گفتیم که تکلیف یک ابزار بازخورده و سه تا هدف اصلی داره … اینکه شما با ارزش افزوده بازی و سرگرمی تکلیف را جذاب کنید کمک میکنه شما راحت تر به 3 هدف آموزشی ذکر شده برسید . اندازه و حجم تکلیف یا مشق را گفتیم و در نهایت 3 اشتباه بزرگ را مطرح کردیم.